لە نوسینی ئەمجارەمدا بە پێویستم زانی باسێکی وردی دوو چەمک بکەم کە ھەموو کەسێک لە بواری تەکنەلۆجیا زوو یان درەنگ توشیان دەبێت و دەبێت زانیاری ھەبێت لەسەریان ئەم دوو چەمکەش بریتین لە Authentication و Authorization، ئەم بابەتە زیاتر وردبینی دەخاتە سەر لایەنە تەکنیکیەکە چۆن کەسێکی پرۆگرامساز سوود لەم بابەتە وەرگرێت و بتوانێت بیرۆکەکانی خۆی لەناو سیستەم و ماڵپەرەکانیدا جێبەجێ بکات.
ئایا هەتا ئێستا هەستت کردووە کە ڕەنگە تۆ بەشێک بیت یا بەژداربیت لە کۆمەڵە تاوانێکی ئەلیکترۆنی کە لە جیهانی ئینتەرنێت-دا ڕوودەدا؟ هەتا ئێستا هەستت بەوە کردووە کە ڕەنگە هۆکارێکی بیت بۆ لەناوبردن،پەکخستن و تێکشکاندنی چەندان ماڵپەر و ڕایەڵە! یاخود بویتە بایەی زەرەری چەندان ملیۆن دۆلار لە کۆمپانیا بەناوبانگەکانی ئەلیکترۆنی لە جیهاندا؟ ڕەنگە باوەڕ نەکەی بەڵام رەنگە تۆش بەشداری ئەو تاوانانەبیت بەبێ ئاگاداری خۆت.
لەوانەیە هەموومان کێشەی ئەوەمان هەبێت کە هەندێک پەرگە هەن لەناو کۆمپیتەرەکانمان زۆر گرنگن و نابێت هەموو کەسێک بتوانێت بیانبینێت یان بیانخوێنێتەوە یان دەسکاریان بکات بۆیە خەڵکی زۆر نەرمەکاڵایان دروست کردووە کە تێپەرەوشە لەسەر پەرگەکان دادەنێت و کەس ناتوانێت بیانخوێنێتەوە ئەم نەرمەکاڵایەی پێشکەشتانی دەکەین شتێکی لەم جۆرەیە بە هیوای سوود وەرگرتن
باسی زانستێکی سەرسورهێنەری تر دەکەین کە لە جیهانی زانستی کۆمپیتەردا بەدی دەکرێت ئەویش زانستی شاردنەوەی زانیاریەکانە،ئامانجی پاراستنی زانیاریەکانە بەڵام گەر ئەوە دەپرسیت جیاوازی چیە لەگەڵ زانستی نهێنەپەرڵەکردن(cryptography) ئەوا لە نهێنەپەرڵەکردن هەوڵ دەدەین زانیاریەک بە شێوازێک دەسکاری بکەین کە تێگەیشتنی زۆر ئەستەم بێت واتە پارێزراو بێت لە دەستی خەڵکی بەڵام لە زانستی شاردنەوەی زانیاریەکان (stenography) زانیاریەکە هەڵدەگرێت لەناو جۆرە پەرگەیەک دەشێت هەر شتێک بێت بەجۆرێک کە کەسێک هیچ گومانێک لەو پەرگەیە نەکات کە زانیاریەکەی تێدایە.
وەک دەسپێکێک کەمێک باسی هەرەمەکی سیستەمێک دەکەین پاشان وردەکاریەکان و جۆرەکانی و دوای ئەوە بەکارهێنانی سیستەمی هەرەمەکی یان نرخێکی هەرەمەکی لەناو کۆمپیتەرو بەکارهێنانەکانیدا بێسنوورە لە زۆر جێگادا بەکار دەهێندرێت نەک بەس لە زانستی کۆمپیتەرە بەڵکو لە هەموو زانستێکی تردا لە خاڵێکدا زاناکان پێویستیان بە برە زانیاریەکی زۆر دەبێت کە هەرەمەکین جا هەر بۆ لاسیی کردنەوەی سیستەمی ژینگەیی بێت یان دوبارە کردنەوەی کردارێک بێت یان هەرشتێک لەو جۆرانە بەڵام بابەتەکە کورت دەکەمەوە لەسەر ناساندی شتێکی هەرەمەکی و هەندێک بەکارهێنانی لەناو کۆمپیتەردا